Zespół jelita drażliwego to schorzenie o nie do końca poznanej przyczynie, które wywołuje dolegliwości czynnościowe przewodu pokarmowego. Objawy to przede wszystkim ból brzucha, zaparcia lub biegunki. Zespół jelita drażliwego jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń związanych z funkcjonowaniem układu pokarmowego. Przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania nie zostały do końca poznane.
Co to jest zespól jelita drażliwego?
Zespół jelita drażliwego to całe spektrum różnych dolegliwości związanych z pracą układu pokarmowego. Aby postawić prawidłową diagnozę, konieczne jest przeprowadzenie dokładnych badań w celu wykluczenia innych patologii układu pokarmowego, które dają podobne objawy, głównie z zapaleniami jelit, chorobami metabolicznymi oraz nowotworami w obrębie dolnego odcinka układu pokarmowego. Badania diagnostyczne zespołu jelita drażliwego obejmują analizę krwi, posiew kału, badania w kierunku pasożytów, USG lub tomografię komputerową brzucha. Rozpoznanie stawia się też na podstawie utrzymującego się ponad 3 miesiąców objawów. Co więcej, w zespole drażliwego jelita proces chorobowy może objąć zarówno jelito cienkie, jak i jelito grube. Wszystko to sprawia, że diagnoza jest trudna, a objawy jelita drażliwego mylone są z innymi schorzeniami.
Przyczyny jelita drażliwego
Charakteryzuje się występowaniem przez minimum kilka miesięcy bólu brzucha połączonego ze zmianą rytmu i konsystencji wypróżnień. Jego przyczyna nie została poznana, jednak wyodrębniono czynniki, które wpływają na rozwój schorzenia. Są to długotrwały i silny stres oraz napięcie emocjonalne, Nie bez znaczenia są także pewne specyficzne nawyki żywieniowe, infekcje układu trawiennego przebyte w przeszłości oraz zaburzenia motoryki jelit. W tej czynności treść pokarmowa przesuwa się w kierunku od żołądka do końca jelita grubego. W zespole jelita drażliwego perystaltyka ulega zaburzeniu, co przejawia się biegunką lub zaparciami. Chorzy z zespołem jelita drażliwego wykazują zwiększoną wrażliwość przewodu pokarmowego na różne bodźce, zwłaszcza mechaniczne. Na przykład chorzy odczuwają wzdęcie brzucha przy małej ilości gazów w jelitach lub uczucie parcia, gdy mało jest wydalonej treści pokarmowej. Objawy zespołu jelita drażliwego mogą być wywołane także zabiegiem chirurgicznym w obrębie jamy brzusznej, błędami dietetycznymi, antybiotykoterapią lub nadużywaniem środków przeczyszczających. Stwierdzono także, że choroba może mieć podłoże genetyczne.
Jakie są objawy jelita drażliwego
Objawy zespołu jelita drażliwego u dorosłych, mogą mieć różny charakter i natężenie. Nasilają się pod wpływem silnych emocji, stresu oraz po spożyciu posiłku. W początkowej fazie choroby dolegliwości występują na zmianę z okresami prawidłowego funkcjonowania jelit. Podstawowym objawem zespołu jelita drażliwego jest ból brzucha o przebiegu stałym lub okresowo nawracającym z przedzielającymi napady okresami bezbólowymi. Charakter bólu może być odmienny u różnych pacjentów. Możliwe jest występowanie bólu kurczowego, ostrego i bardzo uciążliwego lub łagodniejszego, przewlekłego. Umiejscowienie dolegliwości to w większości przypadków podbrzusze i lewy dolny kwadrant brzucha. Mogą się one nasilać w wyniku stresu emocjonalnego. Kolejno, mdłości i wymioty nie występują zawsze, mogą jednak towarzyszyć głównym objawom, podobnie jak zgaga. Zarówno w przebiegu zaparć, jak i biegunek w stolcu może pojawić się domieszka śluzu. Pozostałym objawom może towarzyszyć uczucie wzdęcia brzucha. Poza objawami jelitowymi możliwe jest występowanie symptomów z innych układów, takich jak bóle głowy oraz przewlekłe zmęczenie.
Domowe sposoby na łagodzenie zespołu jelita drażliwego
Jelita są niezwykle ważne, ponieważ ściśle współpracują one z naszym mózgiem. Otóż mózg i jelita kontaktują się ze sobą poprzez centralny układ nerwowy. Warto więc o nie zadbać, by złagodzić ich nadmierną reakcję i zapewnić jak najlepsze warunki. Sposób żywienia nie jest bezpośrednią przyczyną choroby, jednak niektóre pokarmy mogą nasilać dolegliwość. Dlatego warto wykluczyć z niej żywność z substancjami pochodzenia węglowodanowego. Są to warzywa, takie jak: cebula, rośliny strączkowe, brokuły i kalafior. Należy wykluczyć też twaróg, delikatne sery, mleko skondensowane, jogurty, maślanka, mleko, bita śmietana. Z codziennej diety powinny zniknąć produkty pszenne, pieczywo pszenne, płatki śniadaniowe pszenne z suszonymi owocami, makaron pszenny.
Co więcej, warto dodać, że powodują one nagromadzenie płynów w jelitach, przez co przyspiesza się motoryka jelit, co z kolei powoduje nasilenie fermentacji w jelicie grubym. W efekcie rozpoczyna się produkcja gazów, które są winne bolesnych wzdęć, dyskomfortu w dole brzucha, zaparć i biegunek.
Korzystna na zespół jelita drażliwego okaże się zmiana bakteryjnej flory jelitowej po zastosowaniu probiotyków. Pojawiający się stres może mieć wpływ na autonomiczny układ nerwowy, powodując tym samym nadmierną aktywność układu pokarmowego. Spośród metod leczenia psychologicznego poleca się terapia poznawczo-behawioralna oraz techniki relaksacyjne.
